Ai có về Long Hoa
Ngày xưa mỗi lần về thăm nhà, từ Sài Gòn xe đò chạy thẳng một mạch đến Ngã ba Giang Tân thì đã thấy xa xa cái chóp của nóc chợ Long Hoa,càng tới gần càng hiện rõ
,lòng rất hồi hộp….quê nhà là đây tới rồi…Cửa Nam thân quen bến xe lam ông già tôi hay chạy tuyến Long Hoa - Gò Dầu, buổi sáng có cháo lòng rất ngon thơm rẽ…nhất là miếng dồi thì không thể nào quên vừa béo vừa bùi,cay cay hạt tiêu..người bán lại là bà già của thằng bạn .Lúc đó anh em tôi lại chuyên đi Cửa Bắc ( cửa 1) vì thường hay chở thuốc rê vô cho bà già bán cặp hông cánh chợ gạo ( Cửa đông – cửa 7 ).Buổi sáng sau khi công việc xong không gì ngon hơn là làm một ly đi demi cô Yến thì quá tuyệt…sang nữa thì lên Chợ cũ dùng điểm tâm sáng bằng một tô phở Nam Thành bốc khói thơm phức.Long Hoa đi cửa nào cũng gặp người quen vì đa số dân xung quanh vào chợ bán.tôi đi lòng vòng trong chợ một hơi thì có người hỏi thăm bà bảy ( bà già tôi ) dạo nầy ra sao? Thân thương là vậy…vòng vòng chợ là những hiệu buôn mà nhắc lại ai cũng biết:Duy Châu,Hữu Nghĩa,Nam Hưng,Nam Lợi,nhà may Đại Trí, Dân Nam, tiệm sách báo Minh Phát… Ngoại vi Long Hoa cũng có những món ăn rẽ tiền kỉ niệm thời học sinh ai cũng biết như Quán chè Bà Tư Cô Đơn hay cà phê Ngọc Mai rất bình dân mà đến bây giờ vẫn còn – đã trên 40 năm,tôi nghĩ quán cà phê mà trên 40 năm,chắc là độc nhất vô nhị ở Tây Ninh rồi?!… ( Cửa số 4 ngoại ô) Ngày xưa mỗi lần đi về Bến Cầu ăn đám giỗ bà nội thì ông già tôi hay chở ra cà phê Tuyết Lan cho uống một ly bạc xỉu ăn một cái bánh bao hay bánh tiêu rồi mới lên đường ( bánh tiêu ,dầu cháo quẩy chỗ ông Tiều làm thì ngon hết cỡ).Chỗ nầy các thầy Nông Lâm Súc thường hay uống trước khi đi dạy (thường là tôi thấy thầy Hiện hay uống) vì thường buổi trưa chúng tôi hay đi lấy cơm dùm các thầy ở quán Bà Sáu – cánh chợ cá ( cửa Tây – cửa 3) lúc đó các thầy Đồng Minh Nghĩa,Nguyễn Trường Hy,thầy Hiển... trọ ở ngã tư gần cửa chợ,cháu thầy Nghĩa là bạn Thu,bạn Tiên học chung với tôi nên hay đến chơi là vậy.Thức ăn thực phẩm ở đây giá cũng bình dân, dù hiện nay dù vật giá có leo thang mạnh nhưng vẫn còn những quán cà phê 1 ly chỉ 3.000 đ thôi,hủ tiếu bánh canh ,bún riêu khoảng 6000 – 7000 đ vẫn có phục vụ cho dân nghèo.Điều đặc biệt là tình tương thân tương ái rất đậm đà ai có việc hữu sự là xóm làng đến giúp đỡ: ngay từ dựng rạp,nấu nướng,chở đồ,may vá…đây là một truyền thống quý của người dân Long Hoa.
Chợ Long Hoa nhìn từ trên cao
Về lịch sử chợ Long Hoa,theo tài liệu của Đạo thì đây là một cái chợ do Đức Phạm Hộ Pháp lập ra vào năm Nhâm Thìn ( 1952) ở phía Nam và cách Tòa Thánh chừng 1 cây số.
Trước đây, Hội Thánh có lập một cái chợ Long Hoa nhỏ ( mà người dân thường hay gọi là Chợ Cũ cách Báo Quốc Từ vài trăm mét) Sau nầy dân chúng về càng ngày càng đông nên Đạo phải xây một cái chợ mới cho phù hợp
Chợ Long Hoa mới có nhà lồng hình chữ thập trên một lô đất hình vuông, chung quanh có 8 cửa, hướng ra 8 con đường, với ý nghĩa là: Lưỡng Nghi sanh Tứ Tượng, biến Bát Quái. Từ trên phi cơ nhìn xuống khu chợ Long Hoa, quan khách thấy giống như một cái Bát Quái Đồ.
Ngày khởi công xây chợ cùng đi với Ngài Hộ Pháp ngoài các chức sắc lớn còn có Bác vật Lưu Văn Lang (kỹ sư Lưu Văn Lang – một nhà khoa học nổi tiếng thời Pháp)
Bác vật Lang nhận xét chỗ nầy thật tốt, đúng ngay mạch nước Bát Long Dẫn Thủy, lại có Tứ Hổ Phục Triều, địa cuộc nầy có nhiều sanh khí, sau nầy Long Hoa Thị sung túc, trở nên kỳ quan (Merveille) ở đất Thánh. Nếu giữa lồng chợ được lấy nước fontaine thì đủ sức xài, vì mạch nước lớn và tốt.
Đức Hộ Pháp nói: Nếu là Bát Long Dẫn Thủy thì mở thêm 8 con lộ Bát Quái, còn ở trong nhà lồng thì xây một bồn nước thật cao, lấy nước giếng giữa chợ cho các tiệm phố đủ sức xài. Nhà lồng cất 4 cánh, có hai từng lầu: Từng dưới cho bán thực phẩm, từng trên bán đồ mỹ trang, hàng lụa, vải bô, các món chơi tiêu khiển. Trên bồn nước giữa chợ, cất nhà nóc bằng để cho Thánh Vệ ở luân phiên gìn giữ chu vi chợ và ăn ở luôn trên đó. Còn 4 phía chợ, đúc cột làm hàng rào sắt bông thật đẹp, để trống 4 bên vào thấy thong dong mát mẻ, mỗi phía rào có cổng, 4 mặt y nhau, nhưng mỗi cổng để theo hướng như: Đông môn, Tây môn, Nam môn, Bắc môn. Đừng cho mấy cái quán cốc ủm thủm che lấp vẻ đẹp của chợ. Còn mấy cái xép theo góc Bát Quái, cho Ban Kiến Trúc cất, cũng đúc cột lên mấy từng lầu như phố vậy, để làm nhà hàng hay bán các loại máy móc Radio, nhưng từng dưới chừa chừng 2 thước vuông cho Trạm Y Tế, Trạm Cứu Thương, ai bịnh hoạn sẵn có thuốc.Cách quy hoạch sắp xếp như vậy quả là một người có tầm nhìn xa,trông rộng,kiến thức uyên bác, cho nên từ một vùng đất hoang vu rừng rậm đến nay đã trở thành nơi phố xá lộng lẫy,náo nhiệt,sầm uất
***
Chợ Long Hoa do Đạo lập nên, đáng lý phải bán toàn đồ ăn chay, nhưng trong giai đoạn đầu,tạo kế sinh nhai cho người dân nên Hội Thánh cho phép bán thêm đồ mặn ngoài 10 ngày chay trong tháng, chờ khi nào chợ Trường Lưu hoàn thành, lúc đó chợ Long Hoa chỉ bán toàn đồ chay, còn đồ ăn mặn thì dời xuống bán nơi chợ Trường Lưu.Ngoài chợ Long Hoa Hội thánh Cao Đài còn lập thêm những chợ khác hiện nay cũng rất trù phú nhộn nhịp như chợ Long Hải,chợ Trường Lưu…
Chợ Long Hoa đến nay đã trên nửa thế kỉ đã trở thành nơi phố xá sầm uất vào bậc nhất Tây Ninh,một trung tâm kinh tế thương mại lớn của Tây Ninh nói chung và của huyện Hòa Thành nói riêng với tên gọi hiện đại Trung Tâm thương mại Long Hoa,tuy nhiên vẫn chưa hoàn chỉnh.Ai về thăm Tây Ninh đều có ghé qua Long Hoa để tham quan mua sắm,thưởng thức món đồ chay vùng Đất Thánh
Nguyễn Duyên
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Có tham khảo tư liệu tác giả Nguyễn Văn Hồng