Tiếc thương bạn Tiêu Hồng Tâm
Tiêu Hồng Tâm ( người đứng 1972)
Tôi và Tiêu Hồng Tâm học chung trường Trung học Nông Lâm Súc Tây Ninh từ lớp 6 đến lớp 12 và sau đó cả hai cùng vào đại học cho đến khi ra trường làm việc . Từ đó mỗi người đi một hướng..
Thời trung học có lẽ là quãng thời gian đẹp nhất của chúng tôi. Trong lớp Tâm học rất khá, môn nào anh học cũng nhẹ nhàng không chịu áp lực hay lo sợ khi đến kỳ thi. Tâm thấp người nên trông anh ta có vẽ mập mập lại thêm tướng đi đủng đỉnh chậm
chạp. Tâm ít nói, trước khi mở lời anh đều nở nụ cười ,chính nụ cười tươi hiền từ như ông địa nên ngay những năm đầu của thời trung học được anh em đặt cho cái biệt danh là <<Tâm Địa>> mặc dù trong lớp không có ai trùng tên. Cái đặc biệt hơn nữa là Tâm ít nói nhưng mở miệng chêm một câu là làm cho anh bạn đang đía sẽ bị tắt đài.
Cỡ như Nguyễn Hoàng Thái, Nguyễn Aí Quốc, Đỗ Ngọc Ánh đang nói thao thao gặp Tiêu Hồng Tâm đến nhìn cười một cái là tịt ngòi ngay chứ không cần mở lời. Bọn tôi lúc đó cho là kỵ rơ nhưng quả thật nụ cười của Tâm không thành tiếng nhưng làm người ta dễ quê lắm. Cái đặc biệt nữa là Tâm đánh đàn khá hay nhưng ít khi nào anh lên sân khấu chính thống, bạn chỉ thích sinh hoạt dã ngoại, gia nhập nhóm du ca, tham gia những đêm sinh hoạt lửa trại. Nói tóm lại Tâm không nổi cợm môn nào nhưng món nào và môn nào Tâm cũng biết.
Khi lên lớp 10 phân bạn Tiêu Hồng Tâm chọn ban Mục Súc, chung lớp với Nguyễn Minh Trí, Nguyễn Aí Quốc, Phạm Văn Đức, Nguyễn Văn Điệp, Chung Thành Nguyên, Võ Thị Mỹ Ngọc, Nguyễn Thị Bên, Lê Thị Kết v..v..Mặc dù tôi học ban Canh Nông nhưng chương trình học vẫn có nhiều môn học chung . Thuở đó chúng tôi chơi chung và thường học theo từng nhóm, buổi tối hay hẹn đến nhà một bạn nào đó vừa học vừa trao đổi và ngủ lại đến sáng mai rồi đi học luôn. Có lúc ở nhà tôi, khi thì ở nhà Nguyễn Văn Tạo, Nguyễn Minh Trí, Nguyễn Ái Quốc hay Tiêu Hồng Tâm. Chính vì môi trường sống và học tập như thế nên bọn tôi rất thân nhau cho đến khi rời trường trung học và cùng vào Đại học.
Sau khi ra trường Tâm về Tây Ninh làm việc vào cái giai đoạn bao cấp, cuộc sống còn khó khăn . Thỉnh thoảng gặp Tâm bạn cho biết vẫn làm việc ở một phòng nông nghiệp của huyện. Hỏi đến công việc anh chỉ cười và cho là bình thường. Nhưng đến năm 1992 – 1993 thì tôi được tin từ một người bạn làm việc chung với Tâm cho biết Tâm đã nghỉ vì lý do bị bệnh trầm cảm. Từ đó Tâm hay lang thang đi uống cà phê một mình, ít giao du , không đụng chạm hay phá phách ai và vẫn luôn nở nụ cười ngờ nghệch giữa cuộc đời…Nụ cười không khen cũng không chê nhưng hiền từ và vui vẽ, đúng là nụ cười của Tâm Địa ngày nào.
Một lần Tâm đi xe đạp đến trước cổng cơ quan của tôi và Đỗ Đăng Đó. Tâm vẫn mặc áo bỏ vào quần nghiêm chỉnh đàng hoàng, chào tôi và bạn Đó bằng một câu tiếng Pháp sau đó lại chào bằng tiếng Anh rồi nở nụ cười …Tôi hỏi: Có chuyện gì không ?. Tâm lại cười và xưng Toi, Moi với tôi và Đó. Tâm cho biết đi ngang sẵn ghé thăm bọn mầy. Chúng tôi đẫy xe đạp của Tâm vào gởi bên trong và lấy xe gắn máy chở bạn ra quán Đông Đề dùng cơm trưa. Tôi đề nghị uống vài chai bia. Tâm và bạn Đó đồng ý nhưng Đó nhắc nhỡ Tâm có bệnh nên uống ít ít cho vui thôi .Tâm nói chuyện và trao đổi với chúng tôi thật nghiêm túc .Chắc chắn trong quán ăn đông người không ai có thể biết được là Tâm đang bệnh. Chúng tôi vui vẻ và tiếp nhau trong tình bạn thâm tình..
Một lần khác anh em Nông Lâm Súc Tây Ninh và bạn thời đại học có đóng góp được một số tiền giao trách nhiệm cho Nguyễn Ái Quốc chuyển đến hổ trợ cho Tâm vì Quốc ở gần nhà Tâm. Hai tuần sau tôi có dịp ghé nhà Quốc và hỏi thăm đã chuyển số tiền ấy được chưa. Quốc phân trần : Nó không chịu lấy ! Tao năn nĩ muốn thụt lưỡi mà nó vẫn không lấy nên tiền còn đây và Quốc đề nghị- Đâu mầy đưa thử coi nó lấy không! Tôi cầm số tiền và đi bộ sang nhà Tâm, gặp ngay em gái Tâm ( Tôi nhớ hình như tên Xuyến ?!) và trình bày đây là số tiền anh em bạn học gởi cho Tâm nhờ em nhận hộ dùm nhưng em gái Tâm bảo không dám nhận ảnh rầy chết à và chỉ tôi anh ta đang ngồi ở bên kia đường - Anh cứ đưa trực tiếp cho ảnh. Tôi băng qua đường , nhìn tôi anh ta cười…và tôi ngồi chòm hõm bên vệ đường với Tâm .
Tâm mở đầu câu chuyện:- Có gì hôn? Tôi trả lời:- Có chứ. Anh em bạn học họp mặt có đóng góp một ít tiền giúp bạn thang thuốc và uống cà phê. Tâm phán ngay một câu: Tao không nhận đâu ! Tôi bần thần chưa biết tính sao thì Tâm phân trần – Tao nghe tụi bây có tổ chức họp mặt, Tao không đóng góp được gì hết mà nhận cái gì ! Tôi trổ tài miệng lưỡi thuyết khách hết lời nhưng đành thất bại…Tôi thở dài mở bao thuốc lá ra mời Tâm hút, châm lửa cho bạn và nhìn những làn khói trắng bay lên…Tôi nắm nhẹ bàn tay Tâm và nói: Tao nói cho mầy biết., thằng Quốc đã báo với bạn bè rằng mầy không nhận tiền anh em giúp. Lần nầy giao nhiệm vụ cho tao đưa nếu mầy không nhận thì lần sau thằng Võ Văn Thắt và thằng Nguyễn Văn Tạo sẽ lên đánh mầy chứ không đưa tiền nữa đâu! Tiêu Hồng Tâm quay sang nhìn thẳng vào mắt tôi một hồi lâu như phán đoán và nói – Ai chứ hai thằng nầy dám làm thật..! Tôi nói nhanh – Chứ sao! Tâm cười hiền lành – Vậy thì tao nhận mầy nói lại cho tụi nó biết nhé. Ừ Tao sẽ nói. Tôi liền đưa tiền Tâm rồi đứng dậy bắt tay chào bạn đi ngay vì sợ anh ta đổi ý trả lại. Đến nhà Quốc chờ sẵn và hỏi ngay: - Nó nhận không? - Nhận chứ. Quốc hỏi : Sao hay vậy ? Tôi cười vừa bắt tay bạn vừa trả lời –Phải có cách chứ! rồi lên xe ra về ( Ôi đó cũng là một trong những kỷ niệm đẹp của chúng tôi…)
Đối với tôi Tâm là một người bạn chân thành từ tuổi thiếu niên cho đến tuổi trưởng thành, là một người nghiêm chỉnh trong cuộc sống. Ngay từ những năm đầu thời trung học Tâm đã thể hiện rõ ràng không tham vọng. Anh tâm niệm Học để làm- Tạo tiền để sống- Sống để phục vụ .Tôi tiếc cho Tâm bởi những ước vọng hoài bão bình thường như thế cũng không thành. Tôi thương Tâm vì bạn hài hòa trong cuộc sống, không xu nịnh, không hèn nhát, trong làm việc tâm hồn luôn trong sáng, trong bạn bè luôn giữ sự chân thành Bạn có sự hòa nhã lịch thiệp của một người có học thức và đạo đức, không tham quyền cố vị. Ngày tang lễ của Tâm tôi mới biết Tâm đã đốt hết bằng cấp, hình ảnh, giấy tờ cá nhân của mình …Khi gần nhắm mắt chào dương thế người nhà tìm mãi không ra một tấm hình nào của Tâm cả nên vôi mời thợ nhiếp ảnh đến thay quần áo và dựng anh dậy để chụp một tấm ảnh chân dung để trước bài vị và quan tài trong ngày tang lễ . Những hành động âm thầm buông bỏ của Tâm đến người trong nhà cũng không biết làm tôi nhớ đến lời nhạc của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn mà ngày xưa Tâm hay đàn và hát: Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi…Để một mai tôi trở thành cát bụi……
Phải chăng Tâm đã thức tĩnh và ngộ ra mình giữa cuộc đời thường. Thời nay nhiều người có chức có quyền, tham quyền, cố vị, dùng tiền bằng mọi giá để mua bằng giả chưng diện và đối phó với thời cuộc thì Tiêu Hồng Tâm làm ngược lại là lấy tất cả những bằng thật của mình đem đốt bỏ và tôi tin rằng bạn đã đốt nó một cách tỉnh táo nhất trong cuộc đời mình và cũng ít ai ngờ được rằng ở tuổi nầy mà chưa bao giờ nghe Tâm nói về kỷ niệm một mối tình vắt vai..!
Tôi và các bạn đã vượt hơn 100 km về Tây Ninh đốt cho bạn nén hương và tin tưởng rằng Tiêu Hồng Tâm sẽ an nhàn tự tại trong cõi vô thường..
NGUYỄN QUỐC NAM
( 29 - 06 – 2011 )