Nhà thơ Trường Anh và Mưa đêm nay

Nhà thơ Trường Anh và Mưa đêm nay

Thắm thoát mà một năm trôi qua, Trường Anh, nhà thơ của Gò Dầu Hạ, Tây Ninh, từ giã cõi đời. Đôi dòng nầy viết về ông để nhớ lại kỷ niệm những ngày tháng cũ.
Tôi quen thân Trường Anh trong những năm đầu của thập niên 60 thế kỷ trước, trong khi ông chuẩn bị cho in tập thơ đầu tay Mưa Đêm Nay.
Gò dâù hạ vào những năm âý, nhắc đến tên Trường Anh, thi sĩ, nếu nói là có nhiều người biết, chắc không phải là nói quá lời. Trường Anh với bài thơ Mưa Đêm Nay do nhạc sĩ Anh Việt Thu phổ nhạc và trình bày qua giọng ca Hoàng Oanh, phát trên đài phát thanh Sàigòn lúc ấy, làm cho nhiều người biết đến  ông.

Xuống bến xe Gò Dầu, nếu không biết điạ chỉ, cứ hỏi nhà thi sĩ Trường Anh, chắc sẽ tìm đến nơi không khó. Mỗi khi về Gò Dầu gặp Trường Anh thì coi như lần nào tôi cũng hân hạnh được gặp mặt một nhà thơ Gò Dầu khác cũng nổi tiếng, luôn luôn vơí chiếc nón fléchet, áo tay ngắn ba túi, chiếc ba ton chống tay và hình như có cả cặp kính gọng đen. Đó là nhà thơ Từ Trẩm Lệ.

Trưòng Anh tuổi Tý, sinh năm 1936, trong một gia đình nhà nông nghèo, tại Hố Hoằng, làng Rạch Sơn. Mẹ mất sớm, ông lớn lên trong sự thương yêu đùm bọc của người kế mẫu mà tình mẫu tử của bà đối với ông không khác chi là mẹ ruột. Thưỏ nhỏ, ông là một trong những học sinh giỏi cuả trưòng Gò Dầu, văn hay chữ tốt. Chính tại ngôi trưòng nầy, qua tình yêu để chởm đầu đời, ông đã gặp được người trong mộng và sau trở thành ngưòi bạn đơì của ông.  Trường Anh là tên ghép cuả tên ông và ngưòi bạn đơì  ấy.

Có thể nói không lầm, nhà thơ là con người cả đời bất mãn. Ông bất mãn với thời cuộc và với tòan bộ cuộc đời. Vì vậy mà con đường nghề nghiệp của ông cũng gặp nhiều trắc trở. Trường Anh xuất thân là nhà giáo. Sau khi tốt nghiệp Sư phạm, ông được bổ về dạy tại trường Trung học Tây ninh, vào khoảng 1958-1959, nếu tôi nhớ không lầm. Sau đó vì bất đồng ý kiến với cấp chỉ huy, ông bị đổi đi Bình Long, để rồi  một thời gian sau mới xin được về phục vụ tại trường trung học Hiếu Thiện, Gò Dầu Hạ, quê hương ông. Anh em trong Tây Ninh Đồng Hương Hội Sydney chắc cũng có người biết và còn nhắc nhớ đến ông.
Sau 1975, ông còn được giữ lại phục vụ trong ngành giáo dục một thơì gian, nhưng với bản tính bộc trực cộng thêm sự bất phục đối với ban lãnh đạo nhà trường, ông xin nghỉ hưu về sống thanh bần với ruộng vườn rẩy bái cùng bầu rượu và túi thơ (thơ để dành chơi vì không thể phổ biến).

Trong những năm cuối đời, Trường Anh thỉnh thoảng cũng khề khà với rượu, dù ông không nghiện, nhưng có lẽ rượu  giúp ông giải tỏa được phần nào nỗi cô đơn nơi con người nghệ sĩ lúc nào cũng mong muốn cái toàn hảo trong cuộc sống và sự trong sạch ở con người, trong khi trước mắt thì nhan nhản bất công, bè phái, dốt nát và tham nhũng. Rượu cũng làm thơ ông thăng hoa. Điều nầy cũng góp phần ảnh hưởng đến sức khỏe của ông. Trường Anh mất vào tháng 11 năm 2005 ở tuổi thất thập cổ lai hi .

Trường Anh yêu thơ và làm thơ khi còn rất trẻ. Những năm còn lây lất dùi mài kinh sử trên ghế nhà trường, ông đã có thơ đăng ở nhiều tạp chí và tuần báo. Riêng bài thơ  Mưa Đêm Nay được dùng làm tựa cho thi tập là bài thơ xuất hiện trên mục Thơ và Thi nhân năm 1960, dù đã được sáng tác trước đó.
Trường Anh có hai người bạn thơ vong niên thuộc bậc thâỳ rất thương quí ông. Một ngươì là thi sĩ quá cố nôỉ tiếng của thi đàn Việt Nam: thi sĩ Vũ Hoàng Chương. Một ngươì khác mà danh tiếng cũng lừng lẩy một thời và hiện vẫn còn ở Việt Nam, đó là thi sĩ Bàng Bá Lân. Hai thi sĩ lão thành nầy đã hướng dẫn Trường Anh rất nhiêù sau khi phát hiện được thi tài của ông. Mỗi khi về Sàigòn, ở chơi năm ba ngày, tôi đều được hân hạnh  đi cùng ông đến thăm hai vị nói trên. Họ bàn thảo với nhau về thơ, về tình hình sáng tác, về văn chương. Thật là tình tri kỷ tri âm nói sao cho hết!
Nhân đây cũng xin kể một kỷ niệm nho nhỏ với nhà thơ. Trưòng Anh cũng như bao thanh niên trai tráng khác cuả thơì buổi chiến tranh, cũng bị gọi nhập ngũ sau khi được hoãn nhiều lần vì lý do công vụ. Năm 1967, ông bị gọi lần nữa. Khám sức khỏe xong xuôi, chỉ chờ ngày khăn gói quả mướp lên đường. Trong khi chờ đơị, vì biết tôi có tìm tòi và học bói dịch, ông nhờ tôi xủ một quẻ xem kết quả thế nào: ở hay đi. May thầy phước chủ, tôi xủ quẻ và chắc nịch tuyên bố là ông sẽ không đi. Và lần ấy ông được  miễn dịch luôn vì lý do sức khỏe. Nhờ tài đoán mò ấy, tôi được chiêu đãi một chầu nứt bụng.

Về tập thơ Mưa Đêm Nay:
Mưa Đêm Nay xuất bản tháng 5 năm 1964, gồm 1000 bản,  900 bản trên giấy thường và 100 bản trên giấy croquis đặc biệt dành cho tác giả, chi phí hơn 10,000 dồng , tính ra tương đương với hai tháng lương dạy học của ông trong thời điểm đó.
Trong đặc san TNMY năm 2005, có trích đăng 2 bài thơ của Trường Anh. Đó là bài Mưa Đêm Nay và Hoa Trang Buổi Sáng.
Mưa Đêm Nay là bài thơ đầu tiên trong thi tập. Có thể nói đây là bài thơ diễn đạt sâu sắc trọn vẹn mọi ngõ ngách tâm tình của nhà thơ  hơn tất cả các bài thơ còn lại trong thi tập. Xin được ghi laị một phần lơì giới thiệu về Mưa Đêm Nay của thi sĩ Vũ Hoàng Chương:

“ … Cho đến một đêm cuối năm 1959, mưa tầm tả qua mười phương dâu biển, mới lại có vọng âm thật đúng chiều để tôi nằm lắng nghe, không phải những giọt “mưa đêm nào” ẩm mốc, lạc điệu, mà những giọt “mưa đêm nay”của nỗi lòng nhân thế của đời mình
        Thăm thẳm đường trường, tôi người cô độc
       Mòn gót giày cắm trọ quán đêm nay
      Mưa Cẩm Giang như niềm đau ai khóc
      Đường sụt sùi trong mấy nẻo truông lầy

Biết bao nhiêu biến cố khủng hoảng đã kéo lê vết máu “sụt sùi qua mấy nẻo truông lầy” rồi, biết mấy “niềm đau ai khóc” và bao nhiêu lần “mưa đêm nay”
Những giọt mưa của Trường Anh nói lên được cái Đau của thời đại, khi cần rất có thể kết thành Đá làm biểu tượng cho khối-sầu-đêm nay:
Cho cốc cà phê, cô hàng xanh tóc
      Tôi uống đắng cay hay mắt em say?
       Nghe đâu đây ai cười lên vỡ ngọc
      Thấy đau chúng mình một kiếp trắng tay.

Hầu như “Mưa Đêm Nay” có ma lực tẩy sạch bóc trần mọi thứ vỏ ngoài cát bụi, một đằng là tiếng khóc thảm, một đằng là tiếng cười gằn
Ta không phải chán đời mà trách móc
      Khi những thằng hề không biết múa may.

Tất cả pha trộn vào nhau tới mức không còn phân biệt nổi được nữa. Hương vị cũng là màu sắc hình thái cũng là thanh âm:
Cô hàng xanh tóc, cà phê nay cốc!
     Miệng em cười nhạc đắng chở màu cay…”

Trên đây chỉ là một phần nhỏ trích ra từ bài giới thiệu viết tay trang trọng dài 10 trang của thi sĩ Vũ hoàng Chương viết cho tập thơ Mưa đêm nay.

Và thi sĩ đã kết luận bài Mưa Đêm Nay chính là mặt trời trong khi bao nhiêu bài khác là bấy nhiêu hành tinh xoay quanh.

Và bài Mưa Đêm Nay sau đó đã được nhac sĩ Anh Việt Thu phổ nhạc như đã trình bày.
Trường Anh mở đầu bài thơ Mưa Đêm Nay bằng:
Thăm thẳm đường trường, tôi người cô độc
Mòn gót giày cắm trọ quán đêm nay

Rồi ông kết thúc:

“Tôi, tôi là khách lữ hành cô độc
Vỡ lệ nằm nghe mưa quán đêm nay”   
Thi sĩ Trường Anh, có phải
bao giờ ông cũng là người khách
lữ hành cô độc?  

Rể Tây Ninh (10-2006)
(Viết nhân ngày giổ đầu của nhà thơ)

Lục bát Trường Anh

Ngậm ngùi

Muốn sang bắc một con cầu
Cớ sao tâm sự nát nhầu vườn dưa?
Đứt tung lối cũ đường xưa,
Quán chiều mưa, tiếng võng cưa nhịp buồn  

Trên sông khói sóng

Đời hoang khoác áo chiều rồi,
Hồn ta, sông rộng thuyền trôi lạnh lùng.
Thuyền đi sương khói buông chùng,
Quê hương vọng tiếng não nùng đêm nay.
Máu người, ai rót ? ai say ?
Lệ hoen giòng mực, sấm lay nước cờ.
Xuân thu đời cũ im mồ,
Chợt tung nắp, quỷ dậy xô mặt thành.
Mái chèo rẽ tóc ngày xanh,
Buông xuôi mà nỡ cho đành sơn xuyên!
Khắc sâu tim óc lời nguyền,
Sông chia núi cách , con thuyền tới thăm.
Trên sông khói sóng ngàn năm,
Hồn cao núi dựng âm thầm chơi vơi.
Thuyền đi, thế kỷ Hai Mươi,
Đau thương bóp chết tiếng cười từ tim.
Cắn tay máu chảy nỗi niềm
Nhạc khan tiếng gọi đôi miền thương yêu.
Thuyền đi, lòng trắng ý chiều,
Nghe trong hồn nở rất nhiều đóa hoa.
Khói tuôn sóng vỗ giao thoa,
Lắng theo hồn nưóc chưa nhòa vọng âm.

Nguồn : web Tayninh dong huong hoi

Lượt xem: 2908

• Trước
• Sau