Về cây vô ưu cây sala

A / TRÌNH BÀY :

Tên tiếng việt về cây cối của chúng ta vô chừng . Với tôi Cây đầu lân là một cây hoa lạ quí, trước 1975 chỉ thấy ở Thảo Cầm Viên Sài gòn ngay đầu cầu gỗ qua qua vườn ương. Và tại tỉnh Lâm Đồng trong khu thưc nghiệm nghiên cứu Lâm Nghiệp Lan Hanh có một cây, không rỏ bây gìờ còn không ?

Tôi vẫn thường gọi là cây Đầu Lân đó là tên từ hình tượng của hoa tôi nghĩ nó sẽ có một tên mang dạng Văn Học nào đó. Cho đến gần đây khoảng năm 2000 trở lại , tôi thấy bán nhánh chiết nghe nói từ chùa nào đó ở Sài Gòn và có tên gọi là cây Sa La, như tại Bảo Lộc tôi vị trù trì mua về gọi nên như vậy, vì ít có, ít thây nên cây mọc cho lá mình không phân định được, đến khi ra hoa mình mới vỡ lẽ ra là Cây ĐẦU LÂN và tôi vẫn gọi như thế.

Sau này Hoa Cảnh có viết một bài về Cây VÔ ƯU cho hoa màu vàng, như một dẫn chứng mới về cây hoa khi Hoàng hậu Ma gia Đản Sinh, Tôi cũng khá phân vân.

Về :Cây Đầu lân và cây Sa la”

Nhân đi qua Campuchia vào viếng hoàng triều có trông cây đầu lân hướng dẫn viên có thuyết minh đây là cây Vô Ưu. Riêng tôi ,ban đầu không chấp nhận lời giới thiệu này, vì khi học lịch sử đức Phật, thì lúc đản sinh ở vườn Lâm ty Ni hoàng hậu Ma Gia víu nhánh cây là hoa vô ưu, truyền thuyết nói 3.000 năm mới nở hoa ? Cây vô ưu có hoa màu trắng. Trong bài thuyết minh đó, cuối cùng họ nói trong truyền thuyết về đức Phật khi nhập diệt thì năm trên võng cột giũa 2 gốc cây này, lại gọi là Sa La. ( nói rỏ là hai cây = song thọ)

Như vậy theo truyền thuyết này thì cây Vô Ưu và Sa La * cây Đâu Lân là một.?

Nói cho cùng cái thời xa xưa ấy, tất cả là truyền thuyết, là huyền thoại , là thần thoại… thường những bậc siêu phàm xuất hiện và mất đi đều có những chuyện thánh hóa .

a/ Hình Ảnh Lưu Truyền

Không rỏ xuất phát từ đâu, từ khi tôi biết cho tới bây giờ, dù là cây giả dù là tranh được in thành phông như bây giờ hình ảnh bà hoàng hậu Ma gia đưa tay vơi nhánh hoa Vô Ưu. Thì ta thấy Cây Được Mang HOA MÀU TRẮNG (những ảnh xưa cũ) Còn những ảnh mới ta thấy thường điểm xuyết màu hồng ,có lẽ do dựa vảo ảnh cây Đầu Lân ?

b/ Bài viết của thầy Thích thanh Thắng ( Đính Kèm) nói cây Sa La tên khoa học là Shoera Robusta thuộc họ dầu cho hoa Màu Trắng

A/ Cây Đầu Lân Couroupita guianensis có nguồn gốc từ châu Mỹ. cho cây thân thẳng nhánh vươn,.HOA MÀU ĐỎ

B/ Cây Sa la Shorea robusta thuộc họ dầu, vỏ sần sùi..HOA MÀU TRẮNG

Như vậy theo hình ảnh lưu truyền, thì cây trên là :CÂY SA LA tên khoa học là Shoera robusta.

B/ PHÂN TÍCH :

1/ Địa lý phân bố

a/cây Đầu Lân gốc ở Nam Mỹ,

b/Cây Shorea robusta có nhiều ở Đông nam á, có nhiều ở vùng ấn độ

2/ Về Dáng Cây :

a/ cây Đầu lân thân thẳng, nhánh chính cũng vươn thẳng, tàng không rộng - b/Cây Shorea Robusta tàng nhánh xòe rộng.

3/ Tính chất rừng:

a/ Cây Đầu lân thân thẳng da trơn thường ở rừng rậm,

b/Cây Shorea robusta ở rừng thưa.

Có Truyền thuyết cho rằng võng cho đức Phật nằm cột ở 2 gốc cây, vậy cây ĐẦU LÂN ra hoa chằng chịt quanh gốc làm sao cột được võng ?

Cho nên theo ý tôi Cây Sa La chính tên khoa học là Shorea robusta chứ không phải cây Đầu Lân.

Trích :

PGVN)

Sa la là loài thân gỗ, danh pháp Shorea robusta, thuộc họ dầu (Dipterocarpaceae), lá mọc so le, hình bầu dục, gân lá nổi rõ như hình xương cá, búp nụ xoắn, hoa 5 cánh nhỏ hơi quăn, màu trắng, mọc thành từng chùm ở đầu cành, có hương thơm ngát.

Cây “Sa la” mà khá nhiều người Việt hiện nay hiểu nhầm không phải là cây Sāla (Sal tree), một loài cây ghi dấu nơi Đức Phật Thích Ca nhập diệt trong rừng Sāla tại Câu Thi Na (Kusinārā), kinh đô của tiểu quốc Mallas, Ấn Độ cổ đại.

Cây “Sa la” bị gọi sai chính là cây ngọc kỳ lân, đầu lân, hay hàm rồng, tên khoa học là Couroupita guianensis, thuộc họ Lecythidaceae, chi lộc vừng (Barringtonia), người Ấn cũng xem là một loài cây thiêng, được trồng ở một số đền thờ Hindu giáo, nhưng họ gọi loài này là Nagakeshar, hay Nagalingam. Người Trung Quốc và người Nhật đều gọi Sāla là Sa la song thụ (沙羅双樹 - サラノキ), song ít nhiều vẫn có nhầm lẫn, còn tiếng Thái Lan gọi là “ดอกพะยอม”.

Hoa Sa La là một trong ba loài cây thiêng liên quan đến cuộc đời của Đức Phật

Kinh Đại bát Niết bàn miêu tả lúc Đức Phật nhập diệt như sau:

“Lúc đó, đúng giữa đêm, Đức Như Lai nằm trên giường thất bảo trong rừng Sa la nhập tứ thiền yên lặng mà Niết bàn. Liền đó, bốn cặp cây Sa la: cặp hướng đông, cặp hướng tây, bốn ngọn cây hợp lại thành một tàng, cặp hướng nam, cặp hướng bắc, bốn ngọn cây hợp lại thành một tàng, che giường thất bảo trùm lên thân Như Lai. Những cây Sa la đó, tất cả lá biến thành sắc trắng như bạch hạc, nhánh lá, hoa trái và thân cây thảy đều rụng rớt nứt nẻ, lần lần khô héo gãy rớt. Đồng thời, vô lượng thế giới ở mười phương đều chấn động, vang ra tiếng rằng: “Khổ thay! Khổ thay! Thế giới trống rỗng”. Lại vang ra tiếng buồn than diễn nói nghĩa vô thường, khổ, không”.

Sa la là loài cây đã phủ hoa xuống trắng rừng để cúng dường kim thân Đức Phật lần cuối cùng, kính tiếc giã biệt một bậc Thầy của trời và người. Những cánh hoa trắng bay khắp rừng như cùng diễn nói nghĩa của các pháp vô thường, khổ, không.

Không còn thấy: “Vào mỗi buổi sáng sớm, Người mặc trang phục, khoác áo cà sa, cầm bình bát đi vào thành khất thực. Khi trở về, thọ trai xong, Người tự tay xếp dọn y bát, rửa chân và ngồi lên chiếc bồ đoàn, hai chân xếp chéo, thân ngay thẳng, mắt chăm chú nhìn về phía trước…”.

Nhưng hình ảnh Đức Như Lai cầm bình bát với đôi chân trần bước đi trong nắng mai ấm áp, gương mặt an lạc rạng ngời, trên đầu là bóng mây lành che phủ, chung quanh là cỏ cây hoa lá, thú rừng và những tiếng chim hót líu lo, cùng tỏa ra những năng lượng an lành, ấm áp yêu thương, diễn nói sinh động bốn đức lớn Từ, Bi, Hỷ, Xả. Tất cả những hình ảnh giản dị, thanh khiết đó đã in đậm trong tâm trí biết bao thế hệ Phật tử.

Để vào năm 250 trước Tây lịch, vị hoàng đế nhân từ Asoka, người đã dựng lên khắp mọi nơi trên đất nước Ấn Độ hai loại nhà thương cho người và cho súc vật, khi đến đảnh lễ cúng dường nơi Đức Phật Thích Ca nhập diệt, đã không kìm được nước mắt từ sâu thẳm lòng mình, khóc ngất đi trong tiếng rì rào của gió rừng Sa la và sự trầm mặc của những ngôi tháp cổ.

Đức Phật đã chọn rừng cây Sa la để nhập diệt, bởi đó cũng là nơi mà bảy lần trong tiền kiếp Người đã nhập diệt. Và trong vô tận của chân thường, chân lạc, chân ngã và chân tịnh, vẫn còn đó sắc trắng của những đoá Sa la tán xuống…, Người cũng như hoa vẫn thường tại thế!

Thích Thanh Thắng

BT