Truyện ngắn, bút ký, hồi ký

Những kỉ niệm không quên với thầy Nguyễn Thanh Vân

thầy Nguyễn Thanh Vân ( bìa phải)

Sau khi về Tây-Ninh thành lập ngôi trường NLS Tây-Ninh ,dù tất bật trong công tác quản lý và giảng dạy nhưng với bản tính bình dị ,gần gủi với đồng nghiệp và học trò , thầy Vân đă được mọi người hết lòng cảm mến .

Xem thêm: Những kỉ niệm không quên với thầy Nguyễn Thanh Vân

Đêm Lộc Ninh

Từ Sài Gòn chúng tôi gọi điện cho Đỗ Văn Nhứt khóa 3 hiện ngụ tại Lộc Ninh:

-          A lô em đây – Hiện em đang ở đâu vậy? – Em đang ở Lộc Ninh – Anh và nhạc sỹ Quang Lộc đang đi Lộc Ninh- Anh đến đâu rồi? Đang ở Quận 1 TP.HCM – Bây giờ là 15 giờ rồi khi nào anh đến và có phải đi đâu nữa không? – Khoảng 19 giờ sẽ đến và chủ đích là thăm em chứ không đi đâu nữa- Vây khi nào đến ngã ba An Thái anh gọi điện để em ra đón.

-              Thế là chúng tôi đã có một cuộc hẹn hội ngộ tại Lộc Ninh với Đỗ Văn Nhứt khóa 3 Nông Lâm Súc Tây Ninh. Từ năm 1972 đến nay Quang Lộc chưa gặp Đỗ Văn Nhứt một lần nào, riêng tôi thì gặp Nhứt trong tiệc đám cưới con của Bạn Huỳnh Hữu Vi nên có lưu giữ số điện thoại cách đây vài tháng và Nhứt chân thành nói các anh đến Lộc Ninh phải liên lạc với em.

-               Chúng tôi lái xe đi thẳng không ghé Bình Dương dù có một vài cuộc gọi bảo nên dừng lại vui vẻ chốc lát rồi hãy đi. Xe chạy trên quốc lộ 13 qua những khu đô thị mới, nhũng cánh rừng cao su và những khu công nghiệp vừa mới hình thành và xây dựng còn dang dỡ. Đến Bình Long đã đói và vừa đúng cử ăn chiều nên tôi và Quang Lộc dừng lại quán mì hoành thánh Chí Ký đối diện công viên để nạp năng lượng và đồng thời gọi điện báo cho Nhứt biết khoảng một tiếng đồng hồ nữa các anh sẽ đến điểm hẹn….

-               19 giờ chúng tôi đến ngã ba chợ An Thái gọi điện một lần nữa và Đỗ Văn Nhứt lù lù đằng sau xe trờ tới cười phấn khởi bảo:- Nghe nói dân Nông Lâm Súc đến dù bận việc gì cũng phải gặp, vào nhà em cho biết rồi muốn gì thì tính sau. Nhứt chạy xe gắn mày dẫn đường và xe chúng tôi chay theo sau vào con đường tráng nhựa nhỏ ngoằn ngoèo khoảng chừng 2-3 km rồi quẹo bên trái lên một dốc đến thẳng nhà của Nhứt.

-                Nhà Nhứt rộng có một khoảng sân ở trước, có cổng ra vào, nhà cửa khang trang, có nhà để xe con và xe máy cày. Nhứt hồ hởi gọi vợ ra giới thiệu nhà rộng chỉ còn có hai vợ chồng, con cái đã lập gia đình ra riêng nên nhà đơn chiếc lắm , các anh cứ ở đây thoải mái muốn ăn nhậu gì thì mình mua về làm lai rai cho vui đêm nay.

-               Thì ra đến đây tôi mới biết bà xã của Nhứt là con của Thầy Nguyễn Thành Danh trước năm 1975 dạy học ở Trường Trung Học Lê Văn Trung và Đạo Đức Học Đường và Nhứt là bạn cột chèo với bạn tôi hiện nay đang còn ở Tây Ninh.

-                Sau một hồi hàn huyên tâm sự Quang Lộc đề nghị - Thôi mình cùng ra lấy phòng ở nhà nghỉ nào đó tắm rữa rồi đình đám gì cũng được và  nói chuyện cả đêm thoải mái. Do nhà cửa đơn chiếc Nhứt đồng ý cùng anh em ra nhà nghỉ nhưng chơi đến khuya khuya thì về. Nhất trí như thế và chúng tôi ra xe để vào Thị Trấn Lộc Ninh.

-                 Do quen biết nên Nhứt đã gọi điện đặt phòng trước khi xe  của chúng tôi và   Nhứt đến thì chủ nhà nghỉ đã vui vẻ chào đón mời vào uống trà trước khi nhận phòng. Nhứt đề nghị các anh nhận phòng tắm rữa xong bỏ xe các anh ở đây đi chung cùng xe với em trở về Bình Long nhậu chơi.

-                Lộc Ninh là vùng đất nổi tiếng trong thời kỳ chiến tranh trước năm 1975, là vùng oanh kích tự do, là căn cứ có văn phòng của chính phủ Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam nay còn lưu giữ làm nhà khách để mọi người tham quan. Nơi đây cũng là địa điểm trao trả tù binh. Trước năm 1975 vùng đất nầy hoang sơ vắng vẻ, dân cư di tản đến những vùng thị trấn và đô thị để được an toàn . Bạn cho biết nếu tính tổng diện tích đất ở Lộc Ninh và chia đều ra thì cứ mỗi tấc vuông có dấu một viên đạn, thật là kinh khủng !!!...

-                Chúng tôi lên xe và Nhứt lái về hướng Bình Long, trên đường đi tôi và Quang Lộc đề nghị nên đi gần thôi, không cần thiết phải đến Bình Long do đó Nhứt cho xe chay rẽ phải vào một khu rất yên tịnh sau nhà máy xi măng ở đây có những quán bình dân yên tĩnh trong những khu vườn thoáng mát, rộng rãi và thanh lịch.

-             Ngồi vào bàn gọi vài món ăn đặc biệt của quán giới thiệu và nhăm nhi Nhứt tâm sự cuộc đời thăng trầm trôi nổi của mình ở vùng đất nầy có khi tưởng mất mạng bởi chướng khí, tuyệt vọng bởi công việc bị tráo trỡ thất bại trắng tay và phải làm lại từ đầu. Nhưng cũng may nhờ ơn trên, anh em bằng hữu giúp đỡ động viên, vợ con làm điểm tựa lần lần hồi phục và mất mấy chục năm gầy dựng lại được như hôm nay. Nhứt cho biết bây giờ tạm ổn trồng được 12 hecta cao su đã 3 năm tuổi, tậu  một chiếc xe con và con cái có nhà cửa ra riêng ổn định, có công ăn việc làm. Tôi và Quang Lộc nghe và cảm động trước mối chân tình của bạn nhất là những kỷ niệm vui buồn thời còn đi học- Ôi biết bao nhiêu những kỷ niệm đẹp nhắc lại và Nhứt vẫn còn bùi ngùi luyến tiếc….Đêm đã khuya tự lúc nào mà chúng tôi cũng chẳng biết, nhìn quanh khách còn lại chỉ một bàn của chúng tôi…!      

-               Rời quán, chúng tôi trở về nhà nghỉ, trên đường khuya vắng vẽ nhưng câu chuyện của những người trên xe vẫn còn say sưa và thích thú vô cùng…Thật là một đêm Lộc Ninh thắm đẫm tình bằng hữu.

-                                               Chiếc xe con Đỗ Văn Nhứt mới sắm chở anh em đi chơi

-               Hôm sau Nhứt hướng dẫn chúng tôi đi một vòng quanh huyện Lộc Ninh, đến Tà Thiết tham quan một số vườn cao su để thấy sự phát triển nhanh chóng và sự đánh đổi tài nguyên và môi trường của những khu rừng thành những vùng cao su bạt ngàn xanh lá và triển vọng phát triển xây dựng những con đường xuyên Đông Dương.

-               Chúng tôi trở lại Thị trấn Lộc Ninh dùng một bữa cơm thân mật  trước khi chia Nhứt nắm tay chúng tôi và nói : Thật là một đêm Lộc Ninh thắm thiết tình bằng hữu… 

                                                                                        NGUYỄN QUỐC NAM

                                                                                             (  30 – 07 – 2011 )      

Dầu Tiếng - Trị Tâm

Hồ Dầu Tiếng

1.Những nẻo đường quê hương :

Theo nhiều tài liệu cũ , vùng đất Dầu Tiếng ngày nay đã nhiều lần thay đổi tên gọi và địa giới hành chánh. Tên gọi Trị Tâm chỉ có kể từ những năm đầu thập niên 50 thế kỷ trước. Nghe giống như …bình định. Thời kỳ 55-63 là thời kỳ huy hoàng, sung túc nhất của Dầu Tiếng. Lúc bấy giờ , diện tích trồng cao su của Michelin vươn ra đến Minh Hòa, Minh Thạnh ( Bình Long ); so với Bến Cát, Chơn Thành, Trảng Bàng… thì Trị Tâm sung hơn nhiều. Mà ở đâu có chợ thì ở đó có người Tàu. Họ hùn nhau mở trường dạy tiếng Hoa cho con em, gần Đình Dầu Tiếng và bến đò qua Bến Củi. Có ba trục đường  giao thông chính nối Trị Tâm với bên ngoài : con đường thứ nhất đi lên hướng Bắc xuyên qua rừng cao su ,hàng cây hai  bên  khép tán che rợp mát nhưng ban đêm hơi rờn rợn, qua làng 2, làng10, làng 18, Long Hoà , qua cầu Thị Tính (đoạn này gọi là suối chứ không phải sông vì là đầu nguồn) rẽ trái ra quốc lộ 13 đi Tây Nguyên. Con đường này đi qua những địa danh ngộ nghĩnh như Căm xe, Cà toong, Ván Hương. Tạm giải thích như sau : Căm xe là một loại cây cứng chắc, dùng làm …căm xe bò hoặc làm trụ nọc tiêu. Cà toong là con cà toong, tức là con nai. Ván Hương- hoặc Giáng Hương- một loại danh mộc có mùi thơm, thớ gỗ có những đường vân rất đẹp dùng làm đồ mộc gia dụng. Có khi nhà giàu dùng làm …hòm ( nam Huỳnh Đường , nữ Ván Hương ).

Hiện nay xe khách liên tỉnh Chơn Thành-Đồng Xoài-Tây Ninh xử dụng con đường này. Con đường thứ hai chạy theo hướng Tây qua Cầu Tàu bắc qua sông Sài Gòn đi quận Khiêm Hanh ( bây giờ là huyện Dương Minh Châu), tỉnh Tây Ninh. Vùng này có đồn điền cao su khá rộng nhưng không phải của hãng Michelin mà là hãng SIPH. Những năm chiến tranh ác liệt, con đường liên tỉnh này trở thành độc đạo nối Dầu Tiếng ( Trị Tâm) với bên ngoài. Những trận đánh kinh hồn giành quyền kiểm soát con đường gắn liền với địa danh như Truông Mít, Bàu Đồn, Suối Ông Hùng, Ngã Ba Đất Sét…Đào đường, đắp mô, đắp chà, gài trái nổ, phục kích…diễn ra như cơm bữa, người ta chỉ thống kê số người chết của hai bên chứ có ai biết rõ số mất mát, thống khổ của người dân thường vô tội đâu. Hầu như ở Dầu Tiếng mỗi nhà đều có tổn thất cả. Năm 1975, mình lẫn trong đám dân tản cư lánh nạn, chạy bộ suốt con đường từ Bến Củi đến Ngã Ba Đất Sét, khoảng mười cây số. Giữa đường gặp đám ruộng dưa hấu ! Cả đoàn người xông vô vặt trụi. Có em còn nói thầy vô giữa đám trái lớn hơn ngoài đây. Thật xấu hổ, đúng là bần cùng sinh đạo tặc. Và cuối cùng , con đường huyết mạch phía Nam cặp theo sông Sài Gòn xuôi về Thủ Dầu Một, qua Bến Tranh, Bến Súc, Rạch Kiến , Rạch Bắp, Tân An. Năm 1965 sau trận Đường Long thì con đường này đứt hẳn, Bến Súc trở thành đậu luôn chớ không phải xôi đậu nữa. Dầu Tiếng, Bến Cát, Phú Hoà Đông trở thành 3 đỉnh của vùng tam giác sắt .  Đi lại phải mượn đường qua Tây Ninh. Cũng vì vậy mà cuộc sống người dân Dầu Tiếng chịu ảnh hưởng của Tây Ninh nhiều hơn Bình Dương : nhập đạo Cao Đài,  chuyện học hành của con em, chuyện khám chữa bệnh, giao thông, buôn bán, cưới xin…giống như Tân Uyên sau này, dù nằm trong địa phận Bình Dương nhưng gắn bó với Đồng Nai hơn.

2. Rừng, núi, sông, hồ :

Dầu Tiếng là địa phương duy nhất trong tỉnh Bình Dương có rừng, có núi, có sông, và đồng ruộng. Chưa kể sau này còn có hồ nữa. Không hiểu sao người ta gọi là sông Sài Gòn mà không gọi là sông Dầu Tiếng.Theo một tài liệu nghiên cứu*, sông Sài Gòn bắt nguồn từ Lộc Ninh chảy qua Bình Long, Dầu Tiếng, Bến Súc, Thị xã TDM, Lái Thiêu, Sài Gòn…rồi nhập với sông Đồng Nai tại Nhà Bè mà xuôi ra biển.Tổng cộng dài gần hai trăm cây số. Năm 1973 mình có dịp đi chơi Phú Quốc bằng đường thủy. Đến Nhà Bè quả nhiên sông rộng lớn quá sức, nhìn bờ xa xa chỉ là một đường viền nhỏ. Gió sông lồng lộng, ai nấy tha hồ hóng mát (nhưng chỉ một lát , khi ra đến cửa biển thì tất cả im phăng phắc vì say sóng). So với Sài Gòn thì dân Dầu Tiếng là dân …thượng lưu chứ còn gì nữa. Nếu ta tắm sông thì ba ngày sau, dòng sông chảy về tới Sài Gòn đó. Nghe sướng chưa. Một lần mình đi Dầu Tiếng bằng tàu khách từ bến chợ Thủ . Ngồi rêm hết mình mẩy, đến ba giờ chiều mới đến nơi. Sau này ít khách quá nên tuyến đường thủy này cũng dẹp luôn.

Rừng Dầu Tiếng giống như các rừng miền Đông nói chung có nhiều cổ thụ như sao, sến, gõ, dầu, bời lời, xà cừ, bằng lăng, căm xe, ván hương, bình linh, vên vên…Riêng Dầu Tiếng chắc chắn là có nhiều cây …dầu chứ sao. Bây giờ ở Đình Dầu Tiếng và khu vực cổng Hãng cũng còn một số. Khi người Pháp đến đây lập đồn điền,một phần lớn đất rừng bị mất đi, nhường chổ cho trồng cao su.Chỉ còn lại cánh rừng nguyên sinh phía bắc gồm cả dãy núi Cậu và vùng giáp Bình Long.Chiến tranh giữ cho rừng gần như nguyên vẹn nhưng hết chiến tranh thì rừng bị tàn sát không thương tiếc. Đến cuối thập niên 70 thế kỷ trước thì cơ bản hoàn thành việc phá rừng. Kể cả những cây to mọc chênh vênh lưng chừng núi không biết làm sao đem xuống được. Cuối cùng là việc dọn vệ sinh lòng hồ thủy lợi Dầu Tiếng, chuẩn bị tích nước. Nói chung là khai thác trắng. Nên trái gùi, dây mây, trái cơm nguội, hột lừ ươi chỉ còn là kỷ niệm.

Núi Cậu thực ra là một dãy núi gồm bảy ngọn, cao thấp lô xô chạy dài từ bắc xuống nam. Hồ thủy lợi Dầu Tiếng dựa vào chân núi phía Bình Dương nên cảnh đẹp hơn phía Tây Ninh. Cùng với núi Bà Rá ( Phước Long) và núi Bà Đen ( Tây Ninh), đây là điểm tận cùng của dãy Trường Sơn. Đứng trên đỉnh núi Cậu, những ngày trời trong bạn sẽ thấy rõ núi Bà Rá bên phải và núi Bà Đen bên trái . Nằm trong lòng chảo lưng chừng núi, hồ Than Thở đẹp hơn hồ trùng tên ở Đà Lạt vì còn nguyên dáng nguyên sơ chưa có bàn tay con người. Thật ra ba hồ liên hoàn đều chung một dòng suối chảy từ trên cao xuống. Nước trong chảy vòng vo quanh mấy khóm le mát rượi, gió núi thổi vi vu, đá lạo xạo dưới chân.Thật yên tĩnh . Xa xa hồ Dầu Tiếng mênh mông là nước, kéo dài lên tới Tân Châu ( Tây Ninh) và Bình Long ( Bình Phước). Rừng ở đây là rừng tái sinh,cũng là rừng phòng hộ nên cấm lửa nghiêm ngặt lắm. Theo lời dân địa phương, vài năm gần đây chim thú bắt đầu trở về sinh sống thành bầy đàn. Vòng ra phía trước núi có chùa Thái Sơn của Thầy Sáu, khách thập phương tấp nập, nhìn bảng số xe có đủ các vùng miền.

Bờ hồ Dầu Tiếng có nhiều quán ăn thiết kế trang nhã, nhiều cây cảnh làm du khách cảm thấy thoải mái, giãm bớt mệt nhọc vì leo núi, chơi suối . Gió từ ngoài mặt hồ thổi vào lồng lộng. Mặt nước gợn sóng lao xao xô vào vách đá. Đặc sản ở đây là cá lòng hồ, tươi rói và thịt ngọt lắm. Lẩu cá lăng nấu ngót ăn với bún. Húp nước lèo nghe tê tái. Và uống rượu chứ đừng uống bia.Tiếc là cũng như vườn cây Lái Thiêu, quán xá thi nhau chặt chém du khách, nên các bạn hãy cẩn thận hỏi giá trước khi ăn. Nếu còn thì giờ thì xuống bãi, ra đảo chơi. Vịt nuôi ở đây mập ú, rẽ rề. Người bán làm lông luôn nếu có yêu cầu. Đi chơi núi chơi hồ, cảnh trời chiều đẹp hơn buổi sáng nhưng đường xa phải về, làm sao ngắm hoàng hôn trên mặt hồ được. Ngoái nhìn sau lưng, dãy núi Cậu chìm trong sương mờ, đẹp lắm.

3. Măng le , cây Nắp bình :

Cây le  thuộc họ tre, bề ngoài giống như trúc nhưng đặc ruột như tầm vông. Ở Dầu Tiếng thì le có khắp nơi, nhưng mọc tập trung nhiều theo triền núi và bờ sông. Sau những cơn mưa đầu mùa chừng hơn tháng là bắt đầu mùa măng. Măng đem về lột võ, nấu sôi cho kỹ, vớt ra để ráo nước, đập dập và kho với thịt ba rọi xắt mõng. Ngọt hơn măng mạnh tông, măng tre tàu. Nên đầu mùa giá hơi cao. Nhưng ghiền lắm. Có thể nói, không biết ăn măng le không phải dân Dầu Tiếng.

Đúng ra phải gọi là dây nắp bình vì nó mọc lan trên mặt đất như chùm bao , hà thủ ô. Hoa nó màu trắng hồng pha tím , hình dạng giống như cái túi nhỏ, đáy sâu và vách trơn, bên trên có miếng nhỏ có thể khép lên miệng túi. Kiến, côn trùng ngửi mùi mật ngọt nơi đáy túi bò vào được nhưng ra không được. Những năm đi dạy trong làng 18 mình thường vô núi Cậu kiếm củi, dây nắp bình có nhiều. Sau này kể lại, chúng bạn thường nghi ngờ, mình ức lắm. Bạn nào ở Dầu Tiếng xác nhận giùm, mình rất cám ơn.

4. Cọp, gấu, chim đa đa :

Theo những bậc lão làng, thời trước chín năm cọp Dầu Tiếng còn “lềnh”. Ấy là vì nai, mễn, chồn , cheo có nhiều. Sau này, súng lớn súng nhỏ càn rừng quyết liệt quá nên thú cạn dần. “Ông” rút về trên Miên, miệt Đônnakiri, Rattanakiri. Lạ một điều là ở Dầu Tiếng có rất nhiều nhà trang trí đầu minh, nai, gấu, bò tót.. ở phòng khách nhưng tuyệt không thấy dấu vết cọp. Hẳn các bạn lớn tuổi còn nhớ rừng Hớn Quản ( Bình Long ),một khu  rừng liên thông với Dầu Tiếng nổi tiếng là lắm cọp, thời thực dân là nơi để dân giàu có thượng lưu, quan chức, Tây chủ đồn điền tổ chức săn bắn. Nhân dịp,xin kể câu chuyện cọp vồ người giữa phố chợ ban ngày: thầy bói gieo quẻ, phán rằng tháng đó, ngày đó…thân chủ sẽ chết dưới nanh vuốt cọp. Dù ở Dầu Tiếng lúc đó cũng không còn con cọp nào nhưng ông ta rút về Sài Gòn cho chắc ăn. Cọp vồ hả , có mà nằm mơ. Đúng ngày đó , tháng đó, ông ngồi salon ngữa cổ cười khà khà,lão thầy bói phen này mất mặt…Bổng “ầm” một cái,nguyên một đầu cọp đang nhe nanh bằng gỗ từ trên trần nhà rơi thẳng xuống đầu ông ta ! Chuyện thứ hai, có thật trăm phần trăm : sau ngày hoà bình, bộ đội Trường Sơn về tiếp quản căn cứ TQLC Sóng Thần. Ngày nọ, có mấy  chú bộ đội nhà ta ra chợ Lái Thiêu dắt theo chú hổ con đến tiệm chụp hình vài pô kỹ niệm.Thế là bọn chó chợ hùa ra … nhưng lạ thay khi đến gần nhận ra “oan gia” thì chúng cúp đuôi riu ríu lủi đi chổ khác. Nên nhớ cả đời ông bà cha mẹ bọn chó chợ cũng  chưa hề biết mùi cọp là gì, làm sao mà chúng biết được đó là “hung thần” ?   

Khoảng đầu thập niên 60 thế kỷ trước, gấu ở Dầu Tiếng cũng còn tuy không nhiều. Gần nhà mình có vị trung uý ( lúc đó trung úy hách lắm, chuyển từ quân đội Pháp qua) đóng quân ở Dầu Tiếng đem về nhà một chú gấu con-gấu chó- và cho bú sữa bình.Nhưng sau đó cũng không sống nổi vì nhớ mẹ. Dĩ nhiên vốn dĩ gấu là hung dữ rồi nhưng dữ nhứt là gấu mẹ. Nghe nói có lần ở Sở Thú một gấu mẹ lọt xuống hầm gấu. Mọi người đều xanh mặt lo cho gấu mẹ, nhưng không ngờ bọn gấu dưới hầm …riu ríu dồn về một góc không dám ho. Nghĩ cũng tội cho chúng quá. Hiện ở Dầu Tiếng có vài trang trại gần núi Cậu nuôi gấu lấy mật. Nhìn thấy cảnh bắn thuốc gây mê và chích kim xuyên qua da thịt, chọc vào mật rút dịch ra, sao thấy tàn nhẫn quá.Thôi, không uống rượu pha mật gấu nữa. Một xê (cl) là hai trăm ngàn đó chứ. Nhất là nghe bọn nó dụ nữa : uống rượu mật gấu về vợ đánh không biết đau !

Cánh đồng Bến Củi rộng mênh mông,dài theo bờ sông hàng mấy cây số. Phía trong giáp mặt lộ đi Đôn Thuận ( Trảng Bàng ) là những khu vườn cây ăn trái xum xuê. Đó là nơi trú ngụ lý tưởng của chim đa đa. Buổi trưa, bọn chúng trốn nắng trong những bụi cây ven bờ nước, hoặc trong đám cỏ mỹ cao ngập đầu. Khi trời mát thì chúng ló ra kêu râm ran : Dắt bà xã tà..tààà..Dắt bà xã tà..tààà. Âm thanh nghe xa nghe gần, giống như chim bìm bịp của miền sông nước. Sau này khi xa Dầu Tiếng thì tiếng kêu của chim đa đa là một kỹ niệm khó quên với tôi.

Cao su Dầu Tiếng

5. Cây cao su :

Dầu Tiếng có hai đợt di dân lớn từ miền Bắc ; năm 1945 gọi là dân “công tra”, chạy đói năm Ất Dậu 1945 và năm 1954 gọi là dân “di cư”. Lạ nước lạ cái, rừng thiêng nước độc, nhỏ lớn chưa từng thấy cây cao su nói gì đến cầm đục cạo mủ. Dân địa phương đa số theo nghề ruộng rẫy hoặc buôn bán, có ai chịu làm cái nghề đi giật lùi cực khổ này đâu ( khi cạo mũ phải đi giật lùi xoay tròn theo miệng cạo. Nhẹ tay thì không ra mủ, nặng tay thì phạm vô thân làm hư cây. Về sau vết thương để lại cục u, nhìn là biết cạo phạm liền. Dân công tra sợ cặp rằng hơn sợ cọp. Mỗi lần thầy chú đi lô mà thấy cạo phạm là vụt roi liền. Cũng có người nói nghề cạo mũ là nghề của cõi âm vì đi làm ban đêm ).  Sự phồn vinh của Dầu Tiếng sau này có phần đóng góp âm thầm của hai lớp người kể trên. Đặc điểm lớp trước là tham gia chống Pháp triệt để, còn lớp sau thì có nhiều người theo Công giáo.

Đó là chuyện hồi xưa, bây giờ đã khác rồi. Hơn mười năm nay, mủ cao su đứng giá cao liên tục trên thị trường  nên đời sống công nhân cũng dễ thở. So với công nhân công nghiệp như may mặc, gốm sứ, da giày…thì công nhân cạo mủ lương cao hơn gấp đôi nhưng cũng cực hơn. Hai ba giờ sáng là phải đội đèn ra lô rồi. Giống cây cũng cải thiện dần, cho mủ nhiều và thấp tán hơn. Bây giờ người ta không trồng ca-rô như hồi Pháp nữa mà trồng khít hơn, cây cách cây hai mét rưởi, hàng cách hàng bốn mét. Ngược lại vòng đời của cây ngắn lại, chỉ còn phân nữa ( khoảng hơn hai mươi năm so với trước bốn năm chục năm). Theo ý kiến của các chuyên gia nông nghiệp thì trồng khít hay thưa là tùy vào chất đất nơi đó , lý tưởng nhất là cây cách cây ba mét , hàng cách hàng sáu mét. Một ha cở năm trăm cây là vừa. Hôm rồi về Dầu Tiếng gặp lúc công nhân đang trút mủ, tôi thấy ở bãi xe đa số là gắn máy, chỉ lác đác một vài chiếc xe đạp. Cũng mừng. Bà chị vợ tôi có mấy mẫu cao su ở ấp Tha La ( núi Cậu ), chị cho biết một mẫu cao su trừ đi chi phí như thuê nhân công, phân bón…thì một tháng cũng còn được mười mấy  triệu. Ở Đông Nam Bộ có bốn loại cây trồng chính : tiêu, điều, cà phê, cao su. Thay nhau mà lên voi xuống chó. Bây giờ là thời hoàng kim của cao su và cà phê. Thê thảm nhứt là cây điều. Người ta thi nhau chặt hạ hàng loạt một loại cây mà mới đây thôi nhà nước còn kêu gọi phủ xanh đất trống đồi trọc ( nghe nói mấy cơ sở chế biến xuất khẩu hạt điều nhân  nay phải nhập cảng hạt điều từ …Ấn Độ). Qua chơi Tây Ninh thì nghe có khác , ở đây có 4 M – mũ ( cao su ), khoai mì,mãng cầu, mía- là bốn cây trồng chủ lực. Nhưng không trồng cây nào khá bằng trồng cao su. Cực thì có cực nhưng người trồng tự làm chủ lấy bản thân.

6. Người Dầu Tiếng giải nghĩa địa danh Lái Thiêu :

Hơn ba mươi năm trước ,một lần ghé chơi nhà cô giáo C. dạy trường Định Thành. Thân phụ cô là ông từ giữ đình Dầu Tiếng. Khi biết bọn tôi là dân Lái Thiêu, ông mới vui chuyện cắt nghĩa tên gọi  độc nhất vô nhị đó như sau : ông lái tên là Theo, mở bến lập chợ tại nơi bây giờ là Cảng Hàng Dừa. Sau này đường bộ phát triển nên ghe thương hồ phải vô sâu ngọn rạch cho tiện bốc dỡ hàng hóa lên xe, chợ dời về vị trí hiện nay. Dấu tích còn lại là mấy dãy phố cũ kỹ của người Hoa, góc ngã ba Thanh Yến- QL13 cũ, đường ra bến cảng. Sau giải phóng dãy phố này hãy còn. Ông còn kể thêm chuyện tấm vải điều bay từ nơi chợ cũ qua chợ mới, định vị trên ngọn cây dầu trước nhà làng Tân Thới là điềm thần linh dời chợ, lòng người hợp với ý trời. Không biết chuyện kể có đúng sự thực không, cũng xin góp thêm chút tư liệu dân gian cho kho tàng địa phương chí.

7. Đua nhau về thượng nguồn :

Về nguyên tắc khi thành lập các khu công nghiệp thì phải có nhà máy xử lý nước thải tập trung , nước sau xử lý đạt tiêu chuẩn A Việt Nam mới được được đưa ra môi trường. Nhưng chi phí xử lý để nước đạt chuẩn là không rẻ. Xút ( NaOH) ,hoá chất lắng lọc, khử rắn, khử mùi, chi phí nhân công,  điện vận hành…nên lâu lâu báo chí lại lên tiếng nơi này nơi kia lén đổ chất thải ô nhiễm ra sông suối kênh rạch. Vụ nhà máy bột ngọt Vedan giết sông Thị Vãi ( Bà Rịa) mới vừa êm êm thì  người em của Thị Vãi là … Thị Tính ( Bến Cát ) lãnh đủ. Hàng trăm ngàn mét khối nước ô nhiểm chưa qua xử lý của một nhà máy ở Bến Ván làm ô nhiểm cả một đoạn sông Sài Gòn. Ngặt nỗi ở đó lại có hai họng lấy nước sinh hoạt cho dân Thị xã Thủ dầu Một và Sài Gòn. Thế là hồ Dầu Tiếng phải cấp tốc cho mở bốn cửa đập, xả nước tống tháo đám ô nhiểm xuống hạ lưu ra biển Đông. Nghe đâu sắp tới sẽ còn vài ba Khu công nghiệp (KCN) đấu nối hệ thống nước thải ra sông Thị Tính nữa. Dầu Tiếng có cụm công nghiệp Thanh An. Phía bắc có KCN Chơn Thành.Càng lên thượng nguồn giá đất càng rẻ và xổ nước thải càng “êm”. Nếu kể tất cả các khu và cụm công nghiệp tập trung hai bờ tả và hữu ngạn, thuộc địa bàn Bình Dương và thành phố HCM thì sông Sài Gòn đang gánh gần một trăm KCN, mỗi KCN khoảng vài chục đến một trăm nhà máy. Để đối phó với tình trạng ô nhiểm nước sinh hoạt , người ta dự tính lập một đường ống dẫn nước từ hồ Dầu Tiếng về Sài Gòn. Giống như đường ống dẫn khí đốt Nga-EU. Cái giá của công nghiệp hóa không rẻ chút nào. 

8. Xin nhận nơi này làm quê hương, dẫu cho …khó thương :

Hồi đó, tốt nghiệp Sư phạm Sài Gòn, gọi là giáo học cấp bổ túc. Lương tháng hai mươi mốt ngàn ba trăm đồng ( thiếu uý hình như là hai mươi ba ngàn). Nếu hai vợ chồng cùng là giáo chức thì có thể dành dụm nguyên lương một người, còn nếu độc thân thì lại không đủ xài. Mấy ngày trước khi làm lễ mãn khoá và nhậm nhiệm sở, trường có tổ chức đêm văn nghệ toàn trường ( có Tâm lý chiến sư đoàn 5 góp mặt với mấy màn boléro bốc khói nữa). Khuôn viên trường có nhiều ghế đá, cây cao bóng cả lắm, nhưng mỗi gốc cây đều có từng cặp xí chỗ, ai đến sau thì xin mời leo tường qua Đại học khoa học láng giềng. Ngày chia tay đến gần, người ta không cần che giấu tình cảm nữa, và nhà trường cũng cho xả láng. Tổ chức đêm văn nghệ cũng là tạo điều kiện cho các anh chị “cộng chỉ số”; thí dụ anh hạng một trăm, chị hạng bốn mươi thì hai người sẽ chọn nhiệm sở ở vị trí hạng bảy mươi.Với điều kiện phải ra Toà Đô Chánh lấy cái giấy hôn thú đem về nộp cho trường. Sở dĩ thứ hạng tốt nghiệp quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chuyện chọn nhiệm sở sau này. Và cái nhiệm sở ấy nó quyết định đến cuộc sống của một người trong thời buổi loạn ly máu lửa, kể cả học hành vì hầu hết đều có ghi danh hàm thụ Đại học. Khi ấy quyền sinh sát không phải nằm trong tay phòng tổ chức như bây giờ. Dù có là con ông cháu cha  cũng khó mà binh lắm. Thứ hạng công khai, và tổ chức buổi lễ chọn nhiệm sở cũng công khai tại hội trường. Ở đó có cái bảng phấn rất to, ghi rõ nhu cầu từng tỉnh, từ Long Khánh, Bình Tuy dài dài đến Ba Xuyên, Côn Đảo.

Tổng số giáo sinh tốt nghiệp năm đó gần bảy trăm. Còn nhớ, đầu bảng là Gia Định cần hai mươi giáo viên thì chỉ loáng cái, đến người hạng hai mươi hai là đủ chỗ. Có hai người chọn về quê nhà nên người thứ hai mốt và hai hai kể như gặp hên. Càng về sau thì càng xa Sài Gòn. Cá biệt có bạn chọn Phước Long thì được cấp vé máy bay đi Ban Mê Thuột , theo đường Quảng Đức  mà về nhiệm sở. Còn bạn chọn Côn Đảo thì nhận một tràng pháo tay nhiệt liệt. Khi mình đến lượt lên sân khấu thì Bình Dương gần đủ, một trăm mười bốn trên một trăm hai mươi, nghĩa là chỉ còn thiếu có sáu chổ. Hú hồn. Mỗi giáo sinh đứng trước micro đều phải nói rõ ràng : “tôi tên …xin chọn nhiệm sở là…”, sau đó xuống bàn giáo vụ để nhận công lịnh. Chưa hết , đó mới chỉ là chọn tỉnh. Khi về trình diện Sở Học Chánh ( Ty Giáo Dục), lại tiếp tục màn hai : chọn trường.

Hội trường Toà Tỉnh Bình Dương , nhiều người quen gọi là Toà Bố, nằm trên một ngọn đồi có nhiều cổ thụ, nhìn oai nghiêm lắm. Nhu cầu năm đó, toàn Tỉnh cần bổ sung một trăm hai mươi giáo chức Tiểu học. Mình hạng một trăm mười bốn , nghĩa là phải chờ một trăm mười ba bạn chọn xong rồi mới tới phiên. Tội cho bà chị họ của mình, chị làm việc ở Toà Hành Chánh Tỉnh nên nhờ ai đó viết ra giấy một danh sách thật dài , những trường “ an ninh” tốt để cho mình chọn. Than ôi ! Cậu em quý hoá của chị học giỏi quá, nên khi tới phiên chọn thì chỉ còn tiểu học Định Thành ( Trị Tâm)  và Bàu Ao ( Phú Giáo). Đành chọn cái trường trước vậy. Chị có hứa hè tới (1975) sẽ “lo” cho về Lái Thiêu. Không ngờ dính mũ cao su luôn tới nay. Riêng  bạn chọn Bàu Ao  nghe nói sau đó “bị” mời vô vùng giải phóng , ai cũng tội nghiệp. Ngày 30 tháng 4, lại nghe bạn đeo xề xệ súng ngắn, làm “quân quản”. Đúng là Tái ông thất mã.

Chuyện bây giờ mới kể

* NĂM

Tôi kể ra đây không biết có còn bạn nào nhớ không? Lần đó có khá nhiều anh em tham dự và bây giờ qua  40 mươi năm rồi  chỉ nhớ sự việc mà quên các thành viên tham dự  mất rồi. ,tôi mang máng thế thôi  ..hình như có Hoàng Thái,Thắt,Nam, ngọc Sương,Kim lang,Điệp A,…nếu có ai từng tham dự cuộc đi này thì lên tiếng nhé!

-THA LA XÓM ĐẠO là một bản nhạc thịnh hành vào thập niện 1960 cùng thời với bài  Màu Tím Hoa Sim,Đồi Thông Hai Mộ… Vì thế trong một lần rảnh rổi thầy trò chúng tôi đã có một cuộc du ngoạn đến vùng đất này.. Nhớ rằng,sắp vào Trảng Bàng ,ngay chỗ ngã ba vựa heo  theo hướng Tây Ninh –Sài gòn ,rẽ   tay phải  theo đường đất đỏ,đi thẳng ,không nhớ là xa gần bao nhiêu, hình như đến gần bờ sông,giáp giới với Đức Hòa Đức Huệ ngày xưa ? Tha La là một cái xóm nhỏ mà trọng tâm là Nhà Thờ  của  Dòng  Nữ Tu Kín .Chúng tôi tập trung ở sân nhà thờ,khu nhà được kiến trúc theo lối Pháp, để rồi chúng tôi chỉ rầm rì to  nhỏ chuyện trò ,không ca hát  dù có mang theo đàn,không dám làm kinh động khung cảnh chung quanh bởi lẽ qua cách khung kính  nhìn vào bên trong nhìn thấy những sơ mặc đồ trắng lặng lẽ đi lại như những bóng ma . Tôi còn nhớ là trưa đó chúng tôi ăn bánh mì,xì dầu,chuối…và nhớ không biết có những cuộc chơi nào? Mà tôi đã quên?..Chỉ nhớ  lúc ra về trời đã xế chiều,cả đoàn chúng tôi ra về gần đến ngã 3 gặp quốc lộ 1 ,đến một đồn lính nghĩa quân thì bị bắt lại với lý do là làm gì trong đó giờ này mới ra,nơi ấy là căn cứ của Cách mạng.

 -Thì ra thế,nào tôi có biết,

Cuối cùng  ,sau một hồi năn nỉ, chúng tôi cũng được ra về….

Và lần này rút kinh nghiệm hai lần trước,khi được hỏi đi chơi ở đâu? Tôi chỉ bảo là chơi ở Trường Lưu và Trí Huệ Cung cho chú Tư Chủ nhà khỏi trách cứ là cứ tìm vào nhưng nơi nguy hiểm mà chơi!

*SÁU

Có một cuộc nhậu ở khu cư xá thuộc nhà máy cao su Vên Vên,không nhớ là cơ duyên nào mà tôi có mặt trong nhóm đi chơi đó gồm các thầy cô mà thôi ,cũng không nhớ chính xác  những ai cùng đi hình như có thầy Rở,thầy Tài,Đẫu,…?  chỉ nhớ có một người duy nhất là cô Trần thị Hoàng,Bởi vì chính tôi là người chở cô Hoàng đi bằng chiếc SS 67 mượn  của Nguyễn Hoàng Thái….

Tàn tiệc đã quá trưa, khi chào ra về,thì khách chủ vẫn cò kè không chịu dứt,mặt dù đã ngồi trên yên xe  vẫn không khởi hành được ,nhà chủ vẫn tiễn chân hai ba ly bia con cọp nữa ,gọi là “hổng uống thì hổng đươc dzề! “

Riêng tôi,đã chếnh choáng say rồi. Thấy thế cô Hoàng mới lên tiếng bảo để cho cô lái ,tôi bảo là không sao chị yên trí đi tôi chạy được mà! Bởi lẽ ,anh bạn nào chắc cũng giống tôi khi đã vào vài ly lừng sừng rồi thường lái xe chạy mát lắm thêm vào đó mình là nam nhi nữa ai mà để cho đàn bà  phụ nữ lái xe chở mình? Và như thế sau khi bức ra được khỏi khu vực nhậu nhẹt ấy chúng tôi lên đường trực chỉ Long Hoa.,Nhớ rất rỏ là  con đường Tây Ninh –Gò dầu  lúc bấy giờ đang sửa chửa,mặt đường bị cày xới và trải đá  và đặc biệt trong thời chiến những chiếc cầu bị phá phải làm cầu tạm thường cao hơn mặt cầu cũ nên bên này cầu không nhìn thấy được bên kia,  khi xe tôi  chớm lên một đầu cầu thì thấy đầu bên kia một chiếc Jeep lùn của Quân Cảnh  Mỹ cũng chớm lên cầu. chớp đèn, tôi hiểu ngay rằng đàng sau nó là một đoàn “ Công voa”( một đoàn xe) Tôi cố giữ vững tay lái cùng nghe lời nhắc nhỡ của  cô Hoàng…và đúng thật bên kia cầu một đoàn thiết vận xa  M 113 đang ầm ì tiến lên ,vì chạy đoàn nên những tay lái đều ngồi trên mui lái bằng cần lái phụ có nghĩa là việc dừng thắng rất khó khăn..dù rằng chiếc xe jeep vẫn né đường cho tôi qua cầu , nhưng nghe tiếng động cơ ầm ầm và cơn bốc của bia nổi lên ,tôi đã loạng choạng tay lái,nhóm tài xế Thiết vận xe thấy thế đã dùng thanh sắt gỏ lên inh ỏi và la hét  may mắn là cô Hoàng đã ông cứng vào tôi để tôi gượng lấy được  thăng bằng trên khoảng đường lỏm chởm đá vừa mới rải này..Rồi tôi chỉ nhớ  xe nghiêng muốn chạy xuống ruộng lúa,tôi gượng kéo lại thì xe lại đâm ngang lộ, tiếng la hét càng to hơn…may mắn nhờ đống đá giữa đường đã  đẩy đầu xe tôi nghiêng ra phía lề , và tôi đã ngã xoài xuống,bất lực , nằm đó như chấp nhận, chờ đợi một cách thụ động…tiếng động cơ của thiết vận xa  to dần  với khoảng đất rung lên,người như chết lặng đi…. Cứ như thế tiếp tục,tiếp tục … cho đến khi  cô Hoàng kêu  và kéo tôi dậy khi  đoàn xe đã đi qua….tôi và chiếc xe đang nằm trên một bờ ruộng

Không nói thì các bạn  biết rồi, nếu không nằm ở chỗ đó mà nằm ngay trên đường  thì mấy chiếc Thiết vận xa của Mỹ sẽ bị lật nhào hết  và tôi bây giờ chắc chắn  là lên tới Sao Hỏa rồi ! và  Bùi Tho – chuyện bây giờ mới kể không phải dông dài kể lễ nữa phải không?

Bùi Tho

Hãy đến với nhau

Bùi Tho

Tôi sẽ lên Đà Lạt ,lẽ ra tôi sẽ có mặt ở đó chiều 17-7- 2011 để dự đám cưới con trai của Nguyễn Tô Việt vốn là một thần dân của NLS Bảo lộc ban Công Thôn ,nhưng vì đã nhận đứng chủ trì một hôn lễ tại Bảo Lộc cùng ngày nên không thể  tham dự được khi  2 tiệc đãi cùng giờ của tôi thì nhà hàng Tâm Châu Bảo Lộc,của Việt thì nhà hàng Bích Đào Đà Lạt cho nên đành lỡ hẹn,

. Nhân dịp thầy cô cùng các bạn nhận thiệp mời của Việt  về dự đám cưới con mình ,nhóm Công thôn cùng lớp  nghĩ đến một cuộc Họp mặt của Ban,của Lớp và tôi lại được mời một lần nữa và như thế sẽ lại có chuyến thăm Đà Lạt vào ngày 18-7. Đây là mô hình mà Thủy Lâm 72-75 đã áp dụng mấy năm nay đã thành nếp và hoạt động một cách hiệu quả.

Nay nghe tin tại nhà Nguyễn Thị Kim Tư ở Long Mỹ ,Long Thành Bắc ,Hòa Thành Tây Ninh vừa tổ chức cuộc họp mặt lớp mình.Mặc dù ở xa ,tôi cũng bày tỏ niềm vui mừng đến với các em,mừng vì thấy các em đều vui khỏe,vui vì thấy bàn tiệc các em quá xôm tụ không rỏ món chay hay đồ măn? Và thật tình vui khi được thấy dung nhan của ông xã Kim Tư trong hình,theo tôi hai người này sống chung với nhau rất là tuyệt vời mới có cái màn cho phép bà xã mình đứng đăng cai cho tiệc tùng họp bạn phải không? ( hãy vào www.nlsbaoloc.info   mục Viết cho nhau    vào A LÔ VỀ THĂM TRƯỜNG xem bài “Tản Mạn –chỉ có ở chúng ta- Bùi Tho)

Khi đọc xong bài này,tôi gọi điện thoại hỏi Kim Thương về việc tổ chức  thì biết nhà Kim Tư có giỗ đã phối hợp tổ chức gặp các bạn,cũng như vài hôm nữa Nguyễn Tô Việt nhân đám cưới của con trai cũng tiến hành tổ chức họp mặt Công Thôn,nhớ lại Thủy Lâm cũng thế bắt đầu từ đám cưới của con K’Breu năm 2008..Có nghĩa là nhân một sự kiện trong gia đình mình nếu có thể thì  a lô mời bè bạn (hãy vào www.thuylambaoloc.com sẽ thấy hoạt động của lớp này).Với cái đặc điểm ở Tây Ninh anh chị em sống gần nhau nên tổ chức rất dễ,như khóa 4 lần này đã quyết định chọn 2-9-2011 tại nhà Nghĩa và Lê làm lần Họp Mặt đầu tiên của Khóa? Hoan Hô và chúc thành Công!

 Thật lòng mà nói hệ thống giáo dục NLS khá mới mẻ,ngoài những cơ ngơi bề thế được chuyển giao  hay có sẳn . Phần đông các ngôi trường đều mới xây dựng ,Nông Lâm súc Tây Ninh là một điển hình,được thành lập từ 1967 tá túc tại trưởng Tiểu học Cộng Đồng Long Hoa ,cho đến 1970  mới có cơ ngơi thực sự tại Bến Kéo. Ngôi trường ngày xưa ấy chúng ta đã giã từ,chúng ta đã xa rời 36 năm rồi,hình ảnh nó chỉ còn tồn tại trong ký ức của mỗi người,tôi nghĩ các bạn cũng như tôi trong ký ức nó  vẫn còn rất đẹp.  Riêng một số người trong  chúng ta  còn đây dù rằng dao búa thời gian đã đục đẻo nhiều đến nhan sắc,thân thể và cả tâm hồn , chúng ta những người NLS ,người có thời gian mặt áo nâu,có thời gian cùng tắm một con heo,cùng đào một thửa đất,cùng gánh một đống phân ,,,trong một ngôi trường nhỏ ( bởi chúng ta là một ngành học sinh sau đẻ muộn : Nền Giáo Dục Nông Lâm Súc Việt Nam,tài liệu quí báu này tôi sẽ cho  các bạn được thấy trong nay mai trên các trang mạng NLS ) chúng ta vẫn gắn bó nhau bất kể nơi đâu,hoàn cảnh nào ,là điểm sáng,là niềm tự hào. Đó là  nhận định chung của cộng đồng khi thấy những sinh hoạt  chúng ta  ngày nay,

Vậy thì các bạn khóa 4 NLS Tây Ninh hãy cố lên.hãy tìm gặp bạn bè cùng khóa mình cho thật đông,hãy mời bạn bè ở những khóa khác và chớ quên mời những thầy cô gần nơi ấy,nếu được là giáo sư hướng dẫn lớp mình ngày xưa thì vô cùng quý,để rồi mời làm cố vấn cho lớp và chớ quên giao cho một thành viên của mình lo một bản tin gửi lên trang nhà Tây Ninh để cho bàng dân thiên hạ biết.

Những ai trong lớp các bạn đã từng tham dự cấp độ trường? qua 12 lần họp mặt rồi! Rõ ràng từ hình thành đó mà chúng ta đã liên kết ở cấp lớp,khóa với nhau,tôi đã từng biết có nhiều cuộc họp ở cấp lớp rồi,tôi tin rằng  xuất phát từ tình cảm thiêng liêng”Cùng lớp cùng trường” ngày xưa ấy,sẽ có một chương trình hoạt động cho nhau vì nhau, cũng không gì to lớn lắm đâu,gặp nhau ôn cố tri tân,hàn huyên tâm sự,gặp nhau thăm hỏi nhau,giúp đở nhau,chia vui xẻ buồn cùng nhau.,gặp nhau để được nhìn tận mắt dung nhan ngày xưa ấy ngày nay thế nào? Bao nhiêu nếp nhăn trên mặt,hàm răng còn trắng đều như xưa hay đà móm mém?tóc bạc cỡ nào,lưng gù chưa đi đứng ra sao? rồi kể cho nghe cái kho tàng sức khỏe,có lên máu không?có sõi thận?có đái đường? con cái ra sao? Cháu nội mấy đứa cháu ngoại bao nhiêu.? Ông xã bà xã ra sao?có thường đi chùa không?du lịch những đâu??? Xét cho cùng chỉ loanh quanh những sự việc ấy,  nhất là bây giờ chúng ta đã luống tuổi rồi,cuộc vật lộn với cuộc đời với ta cũng không còn mãnh liệt nữa vì đã có con có cháu…Hãy dành chút thời gian có được nghĩ đến nhau,cho nhau vui với nhau…cái cảm giác đó bạn nào đã từng tham dự họp mặt trường, họp mặt lớp đã thấy, rất khó lòng diễn tả phải không? Sao thời gian họp mặt ngắn quá,vui quá,cảm động quá,hình như mình trẻ lại,ồ trí nhớ mình lại phục hồi rồi…..thế đó. Ngoài cái việc  gặp gở nhau của chúng ta,thì đây cũng là một dấu ấn về giáo dục cho con cái mình về tình thân,tình bằng hữu ,tình tôn sư trọng đạo

Là một nét Văn hóa cần trân trọng  phát huy

Bùi Tho

Đêm thao thức với hoài niệm cũ....

Chúng tôi lại cùng về Long-Hoa , chuyến xe vội vả trong màn mưa suốt đoạn đường dài ,đến Thị Trấn thì trời đã tối ,nên cùng thống nhất là đến thẳng đám tang , nghe bạn bè mời ghé họp mặt một nơi khác để sau đó cùng nhau qua chia buồn , nhưng lại sợ mất thời gian nên xe vòng qua Báo-quốc Từ là quanh vào ngã tư có dãy nhà rạp với rất đông người đến dự....

Cả nhóm đều bàng hoàng khi nghe tin bạn Võ-Duy-Thiện vừa qua đời , mỗi lần về Tây Ninh chúng tôi thường gặp nhau , khi thì ngồi tán gẫu bên ly cà-phê , khi thì dài dòng tâm sự bên ly rượu đế quê hương , hay có lúc cũng tỉ tê bên nhau với cây đàn thùng và những bài hát trữ tình một thời vang bóng ...Giờ thì bạn đã nằm đó , trong không khí tang tóc với nhang khói nghi ngút, thật yên lặng vì sau giờ đội nhac tang hòa nhạc chỉ còn nghe những lời tâm sự khe khẻ ...sau khi bước vào đốt nén hương cầu nguyện cho bạn thanh thản chốn vĩnh hằng ...Khi trở ra dãy bàn ghế chật kín người ,ở đây là nơi trung tâm tôn giáo Cao-Đài nên đa số  đến dự đều mặc trang phục áo dài trắng,xen vào đó là những chiếc sơ mi trắng mà chúng tôi nhìn thấy từng khuôn bạn bè tôi các khóa 1.2.3.4...những lời chào nhau trong đêm từ giã người bạn thân thiết mà chúng tôi đều cảm mến

    Thật ra bạn Thiện là ông xã của Nguyễn-thị-Sen học viên khóa 3 NLSTN và là anh ruột của Võ-văn-Thênh khóa 5 nhưng từ khi thành lập Ban liên lạc cựu HS NLS Tây-Ninh , lúc nào Thiện cũng là người bạn thân thiết tham gia họp mặt vào các hoạt động của Hội , mỗi lần chúng tôi về TN thăm thầy cô hay bạn cũ ,dù bận rộn công việc nhà nhưng bạn thường thu xếp để đến với chúng tôi với tình cảm gắn bó như trong một đại gia đình,nhà bạn có một mảnh vườn trái cây (Sầu-riêng,chôm chôm...) ở gần cầu Trường Long ( Qui-Thiện) mà mỗi lần ghé thăm chúng tôi đều cảm thấy ấm áp một tình cảm chan hòa ...

    Nên trong đêm cuối cùng tiễn đưa ,chúng tôi quấn quýt bên nhau ,ba chiếc bàn kết nối lại ngồi chung không ai muốn về , nghe từng lời tâm sư ,nhắc tới những kỷ niệm bạn đã để lại trong lòng mọi người ,muốn nghe lại lời hát trầm ấm của bạn như mỗi lần cùng chia nhau từng ly rượu hay từng lời tâm sự ngọt ngào,biết rằng trong giờ phút vĩnh biệt có những mất mát -đau thương , nhưng điều còn lại là tình bạn chân thành mà chúng tôi sẽ ghi nhớ mãi .

  Nguyễn-Văn-Điệp